Thời tiết lạnh vào mùa đông thường gây thiệt hại rất lớn cho người chăn nuôi gia cầm, gia súc, đặc biệt là Gà. Đặc biệt mưa phùn làm cho độ ẩm không khí tăng cao hoặc có những hôm ngày nắng hanh khô tối trở rét rất khó chịu. Thời tiết thay đổi thất thường là điều kiện thuận lợi giúp cho dịch bệnh bùng phát và lây lan mạnh.
Chuồng nuôi
Chuồng nuôi cần được tu sửa, che chắn để đảm bảo kín gió. Lỗ thông gió nên đặt ở tầm vừa phải, không nên thấp quá bởi như vậy gió lùa vào gà sẽ rất dễ bị ốm. Thắp bóng đèn cho gà và đốt úm trấu cho gà ấm, nhất là những hôm trời lạnh và độ ẩm cao (lạnh buốt). Nền chuồng không được để ướt vì ban đêm hơi lạnh sẽ làm gà dễ bị viêm phổi.
Chuồng nuôi nên được ngăn ra làm từng ô nhỏ để thuận tiện cho việc sưởi ấm, tránh để gà trong diện tích lớn sẽ gây khó khăn trong việc sưởi ấm, giữ ấm cho gà.
Chuồng úm gà con nên bố trí ở đầu hướng gió, cách ly xa chuồng gà trưởng thành để tránh lây lan bệnh từ gà lớn sang gà con. Nơi nuôi gà con phải đảm bảo khô ráo, tránh mưa tạt, gió lùa, an toàn, tránh chó, mèo, chuột… gây hại gà con.
Cần phát quang bụi rậm xung quanh khu vực chuồng nuôi, khơi thông cống rãnh, tránh để ẩm ướt, hạn chế tối đa sự tồn tại của mầm bệnh.
Chăm sóc và nuôi dưỡng
Cho ăn thức ăn chất lượng tốt, không thiu mốc, không nhiễm độc tố. Bố trí khẩu phần ăn giàu năng lượng bằng những thực phẩm giàu tinh bột. Chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày để đảm bảo gà không bị đói. Cho uống đủ nước sạch, ấm. Vào mùa đông phải tăng lượng thức ăn, tăng dinh dưỡng. Ngoài việc thêm vào khẩu phần ăn 10 – 20% lượng thức ăn thông thường, người nuôi cần cung cấp đủ nước uống sạch. Ðồng thời, bổ sung vào nước một số chất khoáng, B-Complex, Vitamin C, B1… có tác dụng tăng khả năng hấp thu thức ăn và tăng sức đề kháng cho gà.
Ngoài vacxin cúm gia cầm tiêm theo sự hỗ trợ của nhà nước cần tiêm phòng định kỳ, đầy đủ các loại vacxin thông thường như: Marek gà; Gumboro; đậu gà; tả gia cầm; tụ huyết trùng gia cầm theo lịch của cơ quan thú y địa phương, giúp cho Gà miễn dịch với các bệnh này.
Những ngày giá lạnh cần thả muộn, nhốt sớm. Duy trì nhiệt độ chuồng nuôi ổn định, nhốt theo nhu cầu sinh lý ngày tuổi, tháng tuổi của gia cầm. Giữ cho chuồng luôn khô sạch, vệ sinh chuồng trại định kỳ bằng các loại thuốc sát trùng có hiệu quả dài ngày (loại thuốc có thành phần I-ot như Han Iodine 10%, khoảng 7 – 10 ngày phun/lần sau khi dọn chất độn chuồng).
Cho gia cầm ngửi khói quả bồ kết định kỳ 5 – 7 ngày một lần, làm mũi gia cầm thông thoáng, phòng hiệu quả các bệnh về đường hô hấp. Tiêu diệt virus cúm, giúp gia cầm khoẻ mạnh chống lại bệnh.
Khoảng 2 – 3 ngày cho uống nước tỏi pha loãng/lần, đập dập 2 – 3 củ tỏi sống, để trong không khí 15 – 20 phút sau đem hoà với 10 – 15 lít nước đem cho uống, bã tỏi rải quanh chuồng cho gia cầm ngửi mùi. Các chất kháng sinh thực vật có trong tỏi tiêu diệt mạnh virus cúm gia cầm.
Khi thời tiết quá lạnh, có thể kéo dài thời gian nuôi úm gà con. Ðặc biệt, trong giai đoạn này, người nuôi nên thường xuyên theo dõi nhiệt độ và trạng thái sức khỏe của đàn gà con.
Lưu ý:
+ Hàng ngày vệ sinh máng ăn, máng uống, thay nước 2-3 lần/ ngày
+ Kiểm tra chất độn chuồng nếu chỗ nào ẩm ướt phải thay ngay.
+ Khi mới nhập gà về và vào những ngày có thời tiết thay đổi đột ngột phải bổ sung thuốc kháng sinh và tăng cường trợ sức trợ lực
+ Thường xuyên theo dõi sức khỏe của đàn gia cầm, phát hiện những con có biểu hiện bất thường như giảm ăn, ho, khó thở, tiêu chẩy, ủ rũ… để kịp thời xử lý
+ Cần thực hiện nghiêm ngặt quy trình phòng Bệnh của thú y.
* Đối với gia cầm chăn thả: không nên thả khi thời tiết có mưa, giá rét, chỉ chăn thả khi vườn, bãi chăn thả khô ráo, thời tiết ấm áp
Sưởi ấm
Gia cầm non dễ bị tổn thương, đặc biệt thời tiết lạnh làm chậm hoặc không tiêu túi lòng đỏ, gây viêm, ảnh hưởng đến sức khỏe, làm giảm sức đề kháng, kế phát nhiều bệnh gây tăng tỷ lệ chết, giảm năng suất. Ở giai đoạn 0 – 6 tuần tuổi, cần phải chú ý nhất đến việc úm gà. Nhiệt độ chuồng úm đảm bảo không để gà bị lạnh sẽ dễ mắc bệnh. Trong chuồng nuôi, cần bố trí các bóng đèn có công suất khác nhau, treo bên trên để cung cấp nhiệt cho phù hợp. Chiều cao treo bóng đèn được điều chỉnh theo ngày tuổi của gà để không làm vỡ bóng. Khi nhiệt độ môi trường xuống thấp cần bổ sung thêm chất độn chuồng để giữ ấm cho gà.
Ðối với gà trong chuồng, cần sử dụng các biện pháp sưởi ấm cần thiết để tạo ấm như đốt củi, trấu, rơm rạ, nguồn nguyên liệu tận dụng có sẵn. Cần chú ý là phải tránh ngạt cho gà, khói sinh ra phải được đưa qua đường ống xả khói ra ngoài, chỉ cần tỏa nhiệt để sưởi ấm cho gà. Trong quá trình nuôi phải quan sát phản ứng của gà đối với nhiệt độ. Nếu gà tập trung gần nguồn nhiệt, chen lấn chồng đống lên nhau là chuồng nuôi không đủ nhiệt độ gia cầm bị lạnh. Cần thắp thêm bóng đèn cho gà và đốt úm trấu cho gà ấm, nhất là những hôm trời lạnh và độ ẩm cao (lạnh buốt).
Nếu nuôi nhiều với diện tích lớn thì cần chủ động giữ ấm cho đàn gà trong ngày đông giá rét, đảm bảo sức khỏe đàn gà phát triển tốt nhất. Có thể lắp đặt hệ thống sưởi ấm bằng đèn gas, tỏa nhiệt lớn với diện tích rộng, tiết kiệm chi phí hơn so với các biện pháp sưởi ấm khác và không lo tình trạng mất điện ảnh hưởng đến việc sưởi ấm cho đàn gà.
Phòng bệnh
Cần hạn chế tối đa việc ra, vào khu vực chăn nuôi; Phải có hố sát trùng ở cổng ra vào khu vực chăn nuôi. Chuồng trại phải được vệ sinh, sát trùng và để trống ít nhất hai tuần trước khi thả nuôi đợt mới.
Trong quá trình nuôi, cần giữ cho chuồng luôn khô sạch, vệ sinh định kỳ. Thường xuyên sát trùng chuồng trại, khu vực và dụng cụ chăn nuôi, 2 – 3 lần/tuần. Ðây là biện pháp tích cực nhằm tiêu diệt và làm giảm mật độ mầm bệnh có sẵn trong môi trường, làm cho mầm bệnh không thể gây bệnh cho gà. Có thể sử dụng những hóa chất khử trùng như: Chloramin, Virkon, Formol… Ðịnh kỳ phun thuốc để diệt ve, mòng, muỗi, bọ mạt… là những tác nhân truyền và gây bệnh.
Kiểm tra và xử lý để cống rảnh không đọng phân, nước thải; Máng ăn, uống sạch sẽ, không có thức ăn thừa, thiu.
Gà mới mua về phải nuôi cách ly ở khu vực riêng 2 – 3 tuần, nếu không có biểu hiện của bệnh mới cho nhập vào khu chăn nuôi. Không nên nuôi gà chung với gia súc. Không nuôi xen nhiều lứa gà trong cùng khu vực nuôi..
Theo dõi, phát hiện sớm các trường hợp gà bị bệnh để cách ly điều trị, xử lý kịp thời tránh bệnh lây lan. Người làm việc trong trại không tiếp xúc với gia cầm ở các trại khác. Phải thực hiện nghiêm túc quy định về an toàn sinh học liên quan đến việc vệ sinh trong trại. Phải rửa chân tay và khử trùng chân tay, giày dép sau khi tiếp xúc với gà ốm hoặc chết.
Thực hiện tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine phòng bệnh cho đàn gà. Ngoài vaccine cúm gia cầm tiêm theo sự hỗ trợ của nhà nước cần tiêm phòng định kỳ, đầy đủ các loại vaccine thông thường như: Marek gà; Gumboro; Ðậu gà; Dịch tả; Tụ huyết trùng theo lịch của cơ quan thú y địa phương, giúp cho gà miễn dịch với các bệnh này. Với những ngày thời tiết quá lạnh, nên tiêm hoặc nhỏ vaccine cho gà vào thời điểm nhiệt độ cao nhất trong ngày.
Nếu phát hiện gà có dấu hiệu bệnh phải tiến hành cách ly ngay và báo cho cán bộ thú y cơ sở, tuyệt đối không ăn thịt gia cầm ốm chết. Gà đã khỏi bệnh sau khi điều trị có thể nhập lại đàn.
